தேவர்கள் தலைவனான தேவந்திரன் ஒருமுறை மகரிஷியான குரு வசிஷ்டர் வருவதைக்கூட கவனியாமல், தேவலோக அரம்பையர்களின் ஆடல்,பாடலில் மயங்கி களிப்புற்றுக் கொண்டிருக்கவே, சினங்கொண்ட முனிவர் சாபமிட அதனால் தன் செல்வமனைத்தும் இழந்து வருந்திய இந்திரன் இத்தலத்திற்கு வந்து ஒரு தீர்த்தம் உருவாக்கி, அதில் நீராடி,அட்சயலிங்கப்பெருமானை நாள்தோறும் வழிப்பட்டுவரவே, ஒரு மார்கழி மாத அமாவாசைத் திருநாளில் இறைவன்,அம்மையப்பராக,இடப வாகனத்தில் தோன்றிக் காட்சி கொடுத்து,அவரது சாபத்தைப் போக்கினார். அதனால் மனமகிழ்ந்த இந்திரன் நன்றிப் பெருக்கோடு தன் சிறப்புக்குரிய வெள்ளையானை (ஐராவதம்) கொடியேற்றி பிரம்மோற்சவம் சிறப்பாக நடத்தினார். அதனால்தான் இத்தலத்தில் சோமாஸ்கந்தர் – தேவநாயகர் என்ற திருநாமம் கொண்டு விளங்குகிறார்.
நரகாசுரனை நசித்து பூமியில் தர்மத்தை நிலைபெறச் செய்த மகாவிஷ்ணு (ஸ்ரீகிருஷ்ணர்) அந்த கொலைப்பாவம் நீங்க இத்தலம் ஏகி கேடகற்றும் கேடிலியை அர்ச்சித்து வழிப்பட்டமையால் தன் வீரஹத்தி (கொலைபாவம்) நீங்கப்பெற்றார். அவரே இத்தலத்திற்கு தென் புறம் ஸ்ரீ யாதவ நாராயணப் பெருமாள் என்ற திருநாமத்துடன் தனிகோயில் கொண்டு விளங்குகிறார்.
மூவருள் ஒருவராய் படைப்புத் தொழில் புரிந்து வரும் பிரம்மா ஒரு முறை தனது படைக்கும் ஆற்றலை பற்றி மிகுந்த கர்வம் கொண்டு விளங்கவே, படைக்கும் ஆற்றல் அவருக்கு குறையத் தொடங்கியது. அதனால் அல்லலுற்ற பிரம்மா, இத்தலத்திற்கு வந்து ஒரு தீர்த்தம் ஏற்படுத்தி,அதில் நீராடி இத்தல இறைவனை வழிபட்டதால் மீண்டும் படைப்புத் திறனைப் பெற்றார். இத்தலத்தில் பிரம்மா, விஷ்ணு,ருத்ரன் ஆகிய மும்மூர்த்திகளும் ஒன்றிணைந்து மூவரது உடலும் சிவனாரின் ஒற்றைக் காலில் நின்ற நிலையில் ஏக பாதத்ரி மூர்த்தியாக தவமியற்றி வழிப்பட்டு வரவே அதன் பயனாய் பிரம்ம தேவருக்கு மீண்டும் படைக்கும் ஆற்றலை அஷயலிங்கப் பெருமான் அருளிச் செய்தார்.
தேவலோக மருத்துவர்கள் ஒரு யாகம் செய்து அதன் அவிர்ப்பாகத்தை அக்னிபகவானுக்கு அளித்தபோது, அதை அவர் அருவருப்புடன் ஏற்றுக்கொண்டதால் குன்மநோய் பீடிக்கப்பட்டு வருந்தினார். பின் இங்கு வந்து அக்னி தீர்த்தம் உண்டாக்கி, அட்சய லிங்கப்பெருமானை வழிப்பட்டு அந்நோய் நீங்கப் பெற்றார்.
சிவனுக்கும், சித்தத்தை சிவன்பாலே வைத்த சீலர்களாகிய சிவனடியார்களுக்கும் தான் செய்த தீவினைகள் அனைத்தும் தீர்த்திட இப்பதரிவனத்திற்கு வந்து எமதீர்த்தம் அமைத்து அதில் நீராடி கேடுகள் அகல கேடிலியப்பரை வழிப்பட்டமையால் மீண்டும் தூய்மையடைந்தார் எமதர்மராஜன்.
மராட்டிய அரசனாக இருந்த விதுர்மன் எனும் அரசன் திடீரென ராஜபோகம்,மது,மாமிசம் என அனைத்தையும் விட்டு சிவபூஜையில் முழுதும் திளைத்திருக்க,அதுகண்டு ஆச்சரியமடைந்த அந்த நாட்டு அரசி அது பற்றி காரணம் கேட்க, அப்போது அரசன் விதுர்மன், நான் முற்பிறவியில், பூவுலகில் என்றும் நிலைப்பெற்று விளங்கும் திருத்தலமாகிய தட்சிண பதரிகாரண்ய திருத்தலத்தில் குரங்காகப் பிறந்து வாழ்ந்து வருகையில் ஒரு சிவராத்திரி திருநாளில் அத்தலத்தில் சுயம்புவாகத் தோன்றி அருள்பாளிக்கும் சிவலிங்கத்திற்கு அருகிலிருந்த வில்வமரத்தின் மீதமர்ந்து, வில்வ இலைகளைப் பறித்துப் போட, அவை சிவபூஜை செய்து கொண்டிருந்த அந்தணரது தலையில் விழுந்து கொண்டிருந்தமையால் சினங்கொண்டு அவர் என்னை கல்லால் அடித்துக் கொன்றார். ஆயினும் இறைவன் எனக்குக் காட்சி தந்து, சிவராத்திரியில் வில்வ இலைகளால் அந்தணரை அர்ச்சித்த புண்ணியத்தால், நீ மறுப்பிறப்பில் அரசனாகப் பிறந்து சகல உலகங்களையும் ஆண்டு, அகத்தியரின் உபதேசப்படி மீண்டும் பதரிவனம் வந்து எம்மை அடைவாய் என்று அருளினார். நீயும் அந்தப் பிறவியில் ஒரு பூனையாக அதே தலத்திலிருந்து வந்தாய்,ஒரு நாள் அட்சயலிங்கப் பெருமானின் அபிஷேகத்திற்கு வைத்திருந்த பசும்பாலை நீ குடிக்கக் கண்ட பரிசாரகர் உன்னைத் துரத்த,நீ அத்தல இறைவனை சுற்றி சுற்றி ஓடியும்,அவர் உன்னை அடித்துவிட, நீ இறைவனது திருவடியில் வீழ்ந்து இறந்தாய்,இறைவனை வலம் வந்தமையால் நீ மறுபிறவியில் அரசியாக என் மனைவியாக வந்திருக்கிறாய். தற்போது அகத்தியரிடம் உபதேசம் பெற நாம் அத்தலம் செல்வோம் என்று கூறிட இருவரும் பதரிவனம் வந்து அகத்தியரிடம் உபதேசம் பெற்று இறைவனது திருவடியை அடைந்தனர்.
தாமிரபரணி நதிக்கரையிலுள்ள வேணுவனம் என வழங்கப்பட்ட (இன்றைய திருநெல்வேலி) தலத்தில் வாழ்ந்து வந்த தர்மஞ்ஞன் என்ற அந்தணன் தனது தாய், தந்தையரிடம் மிகுந்த பக்தி கொண்டவனாய் அவர்களுக்குப் பணிவிடைகள் செய்து வாழ்ந்து வருகையில், இருவரும் ஒரே நேரத்தில் சிவபதமடைய அவர்களது அஸ்தியை கங்கையில் கரைக்க எண்ணிச் செல்லும் வழியில் திருக்குடந்தைத் தலத்தில் வழிபாடுகள் செய்கையில் அசரீரியாய் சிவபெருமான் நீ தட்சிண பதரிவனம் செல்க எனக் கூறவும், இங்கு வந்த தர்மஞ்ஞன், அஸ்தி கடத்தை சரவணப் பொய்கையின் கரையில் வைத்துவிட்டு நீராட , அப்போது பெரு மழை பெய்து கடத்தை புஷ்கரணியில் சேர்க்க , கடத்திலிருந்த அஸ்தி தடாகத்தில் தாமரை மலர்களாக மலர்ந்திருந்தது. தன் பெற்றோரின் அஸ்தி குளக்கரையில் இல்லாமையால் வருத்தமுற்ற தர்மைஞ்ஞனுக்கு இறைவன் அசரீரியாய், இந்த தீர்த்தம் கங்கையின் சிறப்புமிக்கது,அதில் விழுந்த உன் பெற்றோரின் அஸ்தியே இத்தாமரை மலர்கள் . அவர்களுக்கு யாம் சிவலோக பதவி அளித்துவிட்டோம் , நீ கவலையின்றி இத்தலத்திலேயே வழிபாடுகள் செய்வாய் , என்று அறிவிக்க ,மகிழ்ச்சியுற்ற அந்த அந்தணனும் இத்தலத்திலேயே தங்கியிருந்து அட்ச யலிங்கப் பெருமானின் அடிபணிந்து ஆனந்தமடைந்தன்
சிங்கத்துவஜன் என்ற அரசன் காட்டில் வேட்டையாடி, நீர் வேட்கையால் ஒரு முனிவர் ஆசிரமம் சென்று வாசலில் நின்று தன் அதிகாரச் செருக்கால் நீர் கேட்டு சப்தமிட , அங்கு தவத்திலிருந்த பாரத்வாஜமுனிவர் சினங்கொண்டு கழுதையாகப் போகுமாறு அரசனை சபித்தார் . அதை போல அகத்தியரை விந்திய மலையில் தரிசிக்கச் சென்றவர்களை ஒரு காட்டரசன் தாக்கி கொள்ளையிட , அவர்களும் அவனைக் கழுதையாகப் போகுமாறு சபித்தனர். இவ்விரு கழுதைகளும் ஒரு வணிகனது பொதிகைகளைச் சுமந்து கீழ்வேளூர் தலத்திற்கு வந்தபோது வணிகனும் , கழுதைகளும் பிரம்ம தீர்த்ததில் தாகம் தணித்துக் கொண்டு இரவில் அந்த குளக்கரையில் தங்கியிருக்க , அவ்விரு கழுதைகளும் , தங்கள் முன் பிறப்புகளின் வரலாறுகளை மனித குரலில் பேசிக்கொள்வதை கேட்ட வணிகன் ,பயந்து கழுதைகளை அங்கேயே விட்டு விட்டு போய்விட , இரு கழுதைகளும் , வீதி வலம் வந்து அட்சலிங்கப் பெருமானை தியானிக்க , இறைவன் அவைகளை ஆடி மாத பௌர்ணமி முதல் சதுர்த்தி வரை பிரமதீர்த்தத்தில் நீராடி , நீரை ப்பருகி எம்மை வழிப்பட்டால் மனித உருவமடைவீர்கள் என அருள , அவ்வாறே வழிப்பட்டு நற்கதியடைந்தனர்.
துங்கபத்திரா நதிக்கரையில் வசித்து வந்த அகோபன் என்ற அந்தணரின் புத்திரியான உற்பலாங்கி பருவமெய்தியும் தகுந்த வரன் கிடைக்காமல் வருந்த, அச்சமயம் அவர்கள் இல்லத்திற்கு விருந்தினாராக வந்த ஓர் அந்தண பிரம்மச்சாரிக்கு மணம் செய்து கொடுக்க மறுகணமே அவன் இறந்துவிட, விரக்தியடைந்த உற்பலாங்கி ஸ்தல யாத்திரையாகப் பற்பல தலங்கள் சென்று ஒருநாள், பதரிவனம் வந்து சூர்ய தீர்த்தத்தில் மூழ்கி எழ அவளது பாபங்கள் விலகிட அவள் முன் ஒரு முனிவர் ஆசிரமம் தென்பட, அங்கு சென்று, அம்முனிவரைப் பணிந்து வணங்கினாள். அவளது முன்வினை உணர்ந்த முனிவரும் அப்பெண்ணிடம் நீ முற்பிறவியில் கௌரி நோன்பை முழுமையாக அனுஷ்டித்து பூர்த்தி செய்யாமல் விட்டமையால் இவ்வாறு நேர்ந்தது. அதை முழுமையாக செய்து இத்தல இறைவியான சுந்தரகுஜாம்பிகையை வழிபட நன்மை உண்டாகுமென அருளினார். அவ்வாறே உற்பலாங்கியும் வழிப்பாட்டை நிறைவு செய்ய, வனமுலைநாயகி அவளது கணவனை உயிர்ப்பித்துத் தந்தருள, இருவரும் மகிழ்வுடன் நல்லறமாய் இல்லறம் மேற்கொண்டனர். இங்கு வைகாசி மாதத்தில் சோமவாரத்தில் நண்பகலில் சூர்ய தீர்த்தத்தில் நீராட, மங்கள வாழ்வும், மாங்கல்ய பாக்கியமும் கிடைக்கும்
அட்சயலிங்கப் பெருமானுக்கு பூஜைகள் செய்து தொண்டாற்றிய ஓர் ஆதி சைவரின் மனைவி கருவுற்ற இரண்டாவது மாதம், அவர் இறந்துவிட, தன் பிறந்த வீட்டிற்குச் சென்று ஆண் மகவு ஈன்று, சிவாகமபண்டிதன் எனப் பெயரிட்டு, வளர்த்து, தக்க வயதில் தன் மகனை இத்தலத்திற்கு அழைத்து வந்து மீண்டும் பூஜை முறைகளை அளிக்கும்படிக் கேட்க, அவர்களோ, அவளது கற்பை சந்தேகித்து, அடாத வார்த்தைகளால் அவதூறாகப் பேச, தன் மகனோடு, அந்த அபலைப் பெண் அட்சயலிங்கப் பெருமானிடம் முறையிடவே, சினங்கொண்ட சிவனாரும், நந்தி, கொடிமரம், பலிபீடம் ஆகியவற்றை விலகச் செய்து தம் கரத்திலிருந்து மழுவை எறிந்து, அவதூறு பேசியவர்களின் சிரங்களைக் கொய்திட்டார். அதைக் கண்ட மற்றோர் அனைவரும் அந்தப் பெண்மணியின் மைந்தனுக்கு பூஜை முறைகள் மீண்டும் வழங்கினார்.
உக்ரவீரட்டானன் என்ற ஒரு ஆட்டு வணிகன் அவ்வூரில் ஆடுகளை வளர்த்துக் கொன்று அதன் மாமிசத்தை விற்று வந்தான். அவனது மகனான மகர வீர்யனும் தந்தையின் தொழிலைத் தொடர்ந்து வரும் ஒரு நாளில் அன்றைய தினம் வெட்டுவதற்காக கட்டியிருந்த ஓர் ஆடு காணாமல் போகவே, அதைத் தேடி வந்தான். அப்போது அங்கே இத்தலத்தின் தீர்த்தக் கரையில் நீராடி சந்தியாவந்தனம் செய்து கொண்டிருந்த லிகிதரிஷி எனும் முனிவர் முன் சென்று மகரவீரியன் இப்பக்கம் ஆடொன்று வந்ததா என வினவினான். அப்போது பிராணாயாமம் செய்து கொண்டிருந்த ரிஷி தன நாசியிலிருந்து வலது கையை எடுத்துக் காதைத் தொட, மகரவீர்யனோ அவர் ஆடு சென்ற திசையைக் குறிப்பதாக எண்ணி அத்திசையில் தேடிச் செல்ல ,அங்கே ஆடு நின்றிருக்க பிடித்துச் சென்றான்.ஆடு கொலையுண்டு போக லிகித ரிஷி காரணமாகிடவே,அவர் இறந்தபின் எமலோகம் சென்றவுடன் ,அதே மகரவீர்யன் வீட்டில் அவரும் ஆடாகப் பிறந்து ஒருநாள் வெட்டுவதற்காக கொலைக்களம் அழைத்து வரப்பட்டார்.அப்போது ஆடு சிரிக்கவே,அதன் காரணமறிந்த ,மகரவீர்யன் ஆட்டை காட்டியதாகக் கருதப்பட்ட குற்றத்திற்க்கே இந்தத் தண்டனை எனில் ,தான் தினந்தோறும் ஆடுகளைக் கொன்று வருவதற்கு என்ன தண்டனை வருமோ என எண்ணித் தன் கத்தியை தூர வீசி எறிந்தான்,அக்கத்தியே அவனுக்கு குருவாகி ஞானமளித்தமையால்.அக்கத்தி விழுந்த இடமே,குருக்கத்தி என்றழைக்கப்படுகிறது.அங்கே ஓர் ஆலயம் அமைத்து,அதில் கட்கபுரீஸ்வரர் என்ற நாமங்கொண்ட சிவனை ஸ்தாபித்து வழிபட்டு முக்தியடைந்தான்.
